Συμμαθητής στο σχολείο ο… φόβος

Πάνω από 1 στους 10 μαθητές (10%) πέφτει θύμα εκφοβισμού ή επιθετικής παρενόχλησης από συνομηλίκους τους ή παιδιά διαφορετικών ηλικιών σύμφωνα με έρευνα σε σχολεία της χώρας, τα αποτελέσματα της οποίας διαβίβασε στη Βουλή σε έγγραφό του ο υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, με τις επιπτώσεις αυτού του ανησυχητικού φαινομένου να είναι ιδιαίτερα σοβαρές στη σωματική και ψυχική υγεία των μαθητών.

Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, το ποσοστό των θυτών ανέρχεται στο 5% του μαθητικού πληθυσμού και η αναλογία των εμπλεκομένων σε περιστατικά βίας, αγοριών-κοριτσιών, είναι 3 προς 1, με τα αγόρια να υπερτερούν σε περιστατικά σωματικής βίας και τα κορίτσια σε περιστατικά λεκτικής. Πάντως, παιδοψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί προειδοποιούν, ότι ο αριθμός των παιδιών που πέφτουν θύματα σχολικού εκφοβισμού στην πραγματικότητα ξεπερνά κατά πολύ το 10% που καταγράφουν οι έρευνες…

Τι είναι το «bullying»

Πως ορίζεται όμως ο σχολικός εκφοβισμός ή αλλιώς το «bullying». Σύμφωνα με το «Δίκτυο κατά της Βίας στο Σχολείο», που δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2010, με πρωτοβουλία της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) και συμμετοχή δημοσίων και μη κυβερνητικών φορέων, ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο (school bullying), χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου».

Στην πράξη, συνήθως το μεγαλύτερο ή πιο δυνατό παιδί αντλεί από την ενέργειά του κάποιο όφελος, όπως ευχαρίστηση, κύρος, υλικά αποκτήματα (λεφτά, προσωπικά αντικείμενα κ.α.), ενώ το «αδύναμο» παιδί δεν μπορεί να προστατέψει με ουσιαστικό τρόπο τον εαυτό του. Ωστόσο, ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο είναι και ομαδικό φαινόμενο, καθώς δεν αφορά μόνο το μαθητή που εκφοβίζει και εκείνον που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες.

Μορφές σχολικού εκφοβισμού

Όπως καταγράφουν οι επιστήμονες της «Ευρωπαϊκής Καμπάνιας ενάντια στο Σχολικό Εκφοβισμό», που στη χώρα μας συντονίζεται από το «Χαμόγελο του Παιδιού», οι πιο συνηθισμένες μορφές του bullying στην Ελλάδα είναι:

-Απειλές, εκβιασμό ή χρήση υβριστικών και κοροϊδευτικών ονομάτων (παρατσούκλια κ.α.)

-Άσκηση φυσικής βίας, χτυπήματα, τσιμπήματα, δαγκωνιές και σπρωξίματα

-Υβριστικές ή περιπαικτικές εκφράσεις για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, τη σεξουαλική ταυτότητα του θύματος ή πειράγματα λόγω εξωτερικής εμφάνισης

-Ανάρτηση εξευτελιστικών φωτογραφιών μέσω Διαδικτύου ή διάδοση τέτοιων φωτογραφιών μέσω κινητών

-Εσκεμμένο ή συχνό αποκλεισμό μαθητών από κοινωνικές δραστηριότητες, κοινωνική απομόνωση ή αποκλεισμό

-Σεξουαλική παρενόχληση

-Κλοπές ή και ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του θύματος

Τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου

Φυσικά πρωτεύοντα ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού παίζει ο κατά περίπτωση εκπαιδευτικός.

Σε επίπεδο σχολείου:

-Θετικό κλίμα στο σχολείο και ημερίδες ή συζητήσεις κατά της βίας

-Αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου

-Ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς

Σε επίπεδο τάξης:

-Συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό, τις μορφές και τις επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού

-Ενημέρωση σχετικά με το γιατί η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός δεν είναι αποδεκτά από το σχολείο

-Δραστηριότητες σχετικά με το φαινόμενο (παιχνίδι ρόλων και ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων)

-Όχι στην τιμωρία του παιδιού με αποβολές από τη σχολική μονάδα καθώς δεν είναι αποτελεσματικές

-Ιδιαίτερα σημαντικό να μην ζητηθεί η «συμφιλίωση» μεταξύ παιδιού που δέχεται βία και παιδιού που ασκεί βία καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να επαναθυματοποιηθεί το ένα παιδί και το άλλο να επιβεβαιώσει την «δύναμη» και κυριαρχία» του

Εκφοβισμός στο διαδίκτυο (cyberbullying)

Με τη ραγδαία εξάπλωση του διαδικτύου στη χώρα μας και συνακόλουθα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει κάνει την εμφάνισή του και το ηλεκτρονικό bullying ή «cyber bullying». Το cyberbullying, δηλαδή, είναι η επαναλαμβανόμενη βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών ή κινητών και εμφανίζεται συχνότερα σε ιστότοπους, όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός εφήβων, όπως διαδικτυακά παιχνίδια, μέσα κοινωνικής δικτύωσης (κυρίως facebook), forums κ.ο.κ.

Επί του θέματος ευαισθητοποιήθηκε άμεσα ο Υποδιευθυντής της Υπηρεσίας Οικονομικής Αστυνομίας και Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Ταξίαρχος Μανώλης Σφακιανάκης, ο οποίος με σειρά ημερίδων το 2013 σε πολλές πόλεις της χώρας προσπάθησε να ενημερώσει για την ηλεκτρονική διαπόμπευση και τον εκφοβισμό μέσω διαδικτύου. Ο κ. Σφακιανάκης συνέστησε στα παιδιά «να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά, να μην εμπιστεύονται εύκολα τους διαδικτυακούς φίλους, αλλά να ελέγχουν ποιοι είναι και να ζητούν τηλέφωνα επικοινωνίας γι’ αυτό το σκοπό, αφού στο ίντερνετ μπορούν να αλλοιωθούν τα πάντα».

*Για περισσότερες πληροφορίες ή βοήθεια: www.antibullyingnetwork.gr  (Δίκτυο Κατά της Βίας στο Σχολείο) www.e-abc.eu (Ευρωπαϊκή Καμπάνια ενάντια στο Σχολικό Εκφοβισμό).

Πηγή:  http://www.attikipress.gr